Romantyczna zatoczka w Trogir przyciąga turystów.
TROGIR, MIASTECZKO W ŚRODKOWEJ DALMACJI,
jest chyba jedynym miastem leżącym pomiędzy lądem a wyspą, z centrum praktycznie w cieśninie – połączony jest mostem z wyspą Čiovo. Dzięki temu wygląda niezwykle malowniczo, most zwykle jest oblegany przez turystów, spieszących w obie strony, zrobienie w tym miejscu zdjęcia jest możliwe wyłącznie w towarzystwie wielu przypadkowych osób, albo o szóstej rano.
MIASTECZKO JEST PRZEPIĘKNE,
jego starówka wpisana jest na listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego. Wędrując po zabytkowych uliczkach koniecznie trzeba zobaczyć Katedrę świętego Wawrzyńca z dzwonnicą, pałace z XV wieku w stylu weneckim i renesansowym, bogato zdobione i wspaniale zachowane, a także fortecę Kamerlengo, na którą warto wejść, by podziwiać wspaniałą panoramę miasta i okolicy, łącznie z aleją palmową. Te turystyczne atrakcje Chorwacji przyciągają nie tylko mieszkających na lądzie, ale również żeglarzy. Wieczorami duże wrażenie robią zacumowane przy deptaku nadmorskim prywatne jachty, czasami olbrzymie, z kilkunastoosobową załogą w mundurach.
PLAŻE W TROGIRZE
nie są zbyt atrakcyjne, dlatego większość turystów wybiera noclegi na Čiovo, w jednej z miejscowości na wyspie. Tam z kolei wybór plaż jest duży, można wybierać między żwirkowymi, skalistymi, a nawet piaszczystymi. Jeżdżąc poza plaże miejskie, można znaleźć miejsca, gdzie będziemy zupełnie sami, a wspaniała lazurowa woda będzie tylko dla nas. Na wyspie jest cała infrastruktura, bary, apteka, sklepy i biura turystyczne, które oferują szereg wycieczek, między innymi fish pikniki na Šoltę, całodniową wyprawę na okoliczne wysepki z krystaliczną wodą i poczęstunkiem z owocami morza.
WCZASOWICZE, KTÓRZY WYBIORĄ APARTAMENT
na Čiovo muszą pamiętać o tym, że wydostanie się z niej samochodem jest zwykle utrudnione i wymaga odrobiny cierpliwości, zwłaszcza w godzinach szczytu. Zawsze jednak możemy udać się do Trogiru piechotą, co pozwoli nam spróbować wyśmienitego likieru Maraskino lub słynnego Prošku– słodkiego wina z tych okolic w jednej z uroczych kawiarni w miasteczku.
Trogir – szczegółowy opis atrakcji
Historia tego uroczego miasta jest ściśle związana z przeszłością Dalmacji. W dodatku Trogir uchodzi za wzór średniowiecznego układu urbanistycznego. Było to jednym z powodów, dla którego jego starówka została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
Przyjmuje się, że miasto powstało w III stuleciu p.n.e., a jego założycielami byli Grecy przybyli z wyspy Vis. Osadę nazwali mianem Tragurionu czyli Koziej Wsi. W I wieku n.e. gród opanowali Rzymianie, którzy wybudowali tu port handlowy. Jednak dopiero od początku VII wieku odnotowano napływ ludności do miasta. Przybyli tu bowiem uchodźcy z rzymskiej Salony, a po nich dotarły pierwsze plemiona chorwackie.
Chociaż biskupstwo zostało założone w XI stuleciu, to prawa miejskie Trogir otrzymał dopiero na początku XII wieku. Kilkanaście lat później na miasto najechali Saraceni i zniszczyli osadę. Na szczęście mieszkańcy dość szybko odbudowali Trogir, który stał się na nowo istotnym ośrodkiem kulturalnym, gospodarczym i handlowym. Historycy szczególnie dobrze oceniają okres panowania bana Mladena Śubicia. W uznaniu jego zasług, na płycie nagrobkowej umieszczono nawet napis: „tarcza Chorwatów”. Co ciekawe, w bujnym rozkwicie nie przeszkodziło miastu panowanie Wenecjan. Chociaż okupowali oni Trogir przez ponad 350 lat, to w przeciwieństwie do innych, zajętych przez nich miast, akurat ta miejscowość przeżywała swój bujny rozkwit. Co więcej, działali w tym czasie liczni artyści, spośród nich na szczególną uwagę zasługuje architekt i rzeźbiarz Nikola Firentinac orz humanista, bliski przyjaciel Erazma z Rotterdamu – Fran Trankvil Andreis. Po upadku Wenecjan, miasto weszło w skład cesarstwa austro – węgierskiego, a po I wojnie światowej zostało włączone do Jugosławii. Ta długoletnia historia musiała odcisnąć swoje piętno na wyglądzie Trogiru, jego bryle architektonicznej oraz licznych zabytkach – materialnych świadkach przeszłości.
Jednym z pierwszych zabytków, który oglądają turyści tuż po przyjeździe do miasta jest Brama Północna, nazywana też Lądową. Wybudowano ją w stylu późnorenesansowym w XVII wieku w pobliżu mostu wiodącego ze stałego lądu do północnej części miasta. Od tej też strony widnieje na niej rzeźba patrony Trogiru – św. Ivana Ursini. Inną bramą jest renesansowa Brama Morska, która powstała w 1593 roku, a która obecnie zamyka od strony południowej trakt komunikacyjny na Starówce.
Z innych obiektów warto zobaczyć Muzeum Miejskie. Ekspozycja obejmuje głównie obiekty związane z historią miasta. Zgromadzono tam również pamiątki po miejscowej arystokracji. Istotną częścią obiektu jest również dobudowane lapidarium, gdzie umieszczono głównie rzeźby z czasów rzymskich. Miłośnicy zabytków nie mogą przegapić twierdzy Kamerlengo. Wybudowano ją w XV wieku jako element miejskich fortyfikacji; jest to czworoboczna budowla obronna, która posiada wewnętrzny dziedziniec i masywną wieżę od strony morza. Obecnie znajduje się tam kino na świeżym powietrzu, a z murów twierdzy rozciąga się wspaniała panorama na miasto i portową promenadę. Z tyłu budynku znajduje się glorieta, którą zbudowano dla napoleońskiego marszałka Marmonta. Legenda głosi, że uwielbiał w niej grywać w karty. Nieco dalej zlokalizowano XV – wieczną basztę św. Marka. Jest to jeszcze jeden, dobrze zachowany pamiątkowy element po trogirskich murach obronnych. Z baszty można podziwiać morskie krajobrazy, panoramę starego portu oraz widoki na sąsiednia wyspę Ćiovo.
W mieście znajduje się wiele zabytkowych świątyń. Najważniejszą z nich, a zarazem najokazalszą i najbardziej znaną jest katedra św. Wawrzyńca. To bez wątpienia najistotniejszy zabytek Trogiru. Obecnie stoi on przy Placu Jana Pawła II, jest przy tym w remoncie. Na szczęście ten wyjątkowy budynek można zwiedzać, chociaż do jego środka prowadzi jedynie niewielkie, boczne wejście.
Świątynię zaczęto budować w 1123 roku. Jej powstanie jest ściśle związane z najazdem Saracenów, którzy zniszczyli poprzedni kościół. Tak czy inaczej, prace budowlane zakończyły się dopiero w XVII wieku. Nic zatem dziwnego, że katedra jest przedziwną, aczkolwiek udaną, mieszanką styli architektonicznych. Doskonale odzwierciedla to budowana przez blisko 200 lat przykościelna wieża – dzwonnica. Jej parter jest doskonałym przykładem stylu wczesnogotyckiego, natomiast I piętro – mimo, że jego autorem była ta sama osoba – powstało w wyjątkowo bogato zdobionym stylu weneckim. Z kolei wyższe piętro to doskonały przykład budownictwa renesansowego. Zwieńczeniem wieży jest czerwony szpikulec, zadziwiająco podobny do rozwiązań stosowanych w Wenecji. Po jego czterech stronach znajdują się XVI – wieczne rzeźby ewangelistów. Zdaniem specjalistów, dzwonnica została usytuowana dość nietypowo, jakby niesymetrycznie. Niektórzy twierdzą, że pierwotny projekt przewidywał miejsce na dwie wieże, ale jednej – najprawdopodobniej z powodów finansowych – nie udało się zbudować.
Główne wejście do katedry zdobi romański Radovanov Portal. Jego autorstwo przypisuje się właśnie mistrzowi Radovanovowi i jego uczniom. Po bokach portalu stoją Adam i Ewa – to najstarsze nagie rzeźby, które powstały w Dalmacji. Postaci okryte są jedynie figowymi listkami. Wejścia strzegą leżące u ich stóp lwy. Oprócz tego na portalu widnieją sceny z życia Chrystusa oraz płaskorzeźby przedstawiające dawne życie w Trogirze. Historycy są również zdania, że na środkowych półkolumnach znajduje się wyobrażenie dwunastu miesięcy. Uważają również, że figura św. Wawrzyńca została dołączona dopiero w XIV stuleciu, tym samym nie może być dziełem Radovana.
Wnętrze katedry jest dość ciemne, ale i nastrojowe. Nawy zostały podzielone dwoma rzędami potężnych kolumn, a nad nimi króluje sklepienie z poprzecznymi łukami. Ołtarz główny postawiono w stylu barokowym, przy czym architekci uznają, że znacznie bardziej charakterystyczne jest romańsko – gotyckie cyborium w kształcie rotundy, wsparte na czterech kolumnach. Jakby tego było mało, znajduje się tam również oryginalna ambona, którą podpiera aż osiem kolumn. W nawach bocznych można zobaczyć barokowe ołtarze oraz kaplicę św. Jeronima z 1438 roku. Inną, znacznie bardziej znaną, kaplicą jest kaplica św. Ivana Ursinija, patrona miasta, który w XI wieku był tu biskupem. Na jej środku znajduje się wczesnogotycki sarkofag świętego, który zdobią barokowe aniołki. Podziw wzbudza również kasetonowe sklepienie ze ściśle przylegającymi do siebie kamiennymi krawędziami. Uważa się, że jest to pierwszy przykład stropu zbudowanego od czasów starożytnych bez użycia jakichkolwiek podpór. Pośrodku znajduje się postać przedstawiająca Boga z kulą ziemską, a po jego bokach usytuowano posągi apostołów i Jana Chrzciciela.
Interesującym obiektem w świątyni jest również skarbiec. Zgromadzono w nim wyjątkowo cenne przedmioty sakralne i liturgiczne. Jednym z nich jest zbiór średniowiecznych kodeksów.
Na uwagę zasługuje także najbliższa okolica katedry. Na początek warto wspomnieć, że przy Placu Jana Pawła II znajduje się również romańsko – gotycki ratusz, który z wyglądu przypomina weneckie pałace. Na szczególną uwagę zasługuje ratuszowy dziedziniec, na którym znajduje się kamienna studnia, liczne herby szlacheckie oraz wyjątkowej urody schody. Po drugiej stronie Placu zbudowano pałac Ćipiko, który składa się z dwóch budynków połączonych ze sobą mostkiem przerzuconym nad wąską uliczką. Ich wyróżnikami są potrójne okna w stylu gotycko – weneckim oraz interesujący gotycko – renesansowy dziedziniec.
Przy najważniejszym Placu w mieście znajduje się również loggia miejska, którą dawniej wykorzystywano jako salę sądową. Na kamiennym stole znajduje się relief autorstwa Firentinca zatytułowany „Pravda”. Powstał on w 1471 roku.
Obok loggii stoi trzynawowy kościół św. Barbary (najstarszy w mieście) oraz czteroboczna wieża zegarowa, na której znajdują się figury Chrystusa i św. Sebastiana. Ciekawostką jest fakt, iż w dawnych czasach wieża pełniła rolę… pręgierza.
Inną budowlą sakralną, na którą warto zwrócić uwagę, jest kościół św. Jana Chrzciciela. Powstał on w XIII wieku z myślą o zakonie Benedyktynów, jednak obecnie zachwyca turystów innymi atrakcjami. Po pierwsze wyrasta z niego figowiec, a po drugie zlokalizowano tam bardzo nietypowo dzwonnicę, która stoi nieco z boku i na dachu. Trzecim istotnym wyróżnikiem jest rzeźba Baranka Bożego znajdująca się we wnętrzu kościoła św. Jana Chrzciciela oraz płaskorzeźba wykonana przez wspomnianego już Firentinca, a która nosi nazwę „Opłakiwanie Chrystusa”. W świątyni zorganizowano też wystawę sztuki sakralnej z XIV – XVII stulecia.
Niewątpliwie Trogir jest miastem godnym podziwu i odwiedzenia. Żaden z turystów, który przyjedzie tam z wizytą na pewno tego nie pożałuje. Warto bowiem zobaczyć miejsce, gdzie nowoczesność miesza się z historią, a liczne pamiątki pozwalają podziwiać ślady dawnej świetności.
